Huyệt Phong Trì – Vị trí, Công năng và Lưu ý sử dụng

Huyệt Phong Trì nằm ở vùng cổ gáy, là vị trí huyệt quan trọng, thuộc 1 trong 36 tử huyệt trên cơ thể. Đây là huyệt vị có tác dụng thông nhĩ, minh mục, sơ phong, thanh nhiệt, kiện não, an thần. Tác động lên huyệt Phong Trì giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả các bệnh ở vùng đầu – cổ – vai gáy, các bệnh liên quan tới thần kinh và tuần hoàn máu não.

Phong Trì là gì? Ý nghĩa tên gọi

Huyệt Phong Trì (ký hiệu GB20) là một trong những huyệt quan trọng trên cơ thể người, được nhắc tới lần đầu tiên trong cuốn Thiên Nhiệt Bệnh của sách Linh Khu.

Phong có nghĩa là gió, Trì có nghĩa là cái ao. Huyệt Phong Trì nằm ở điểm lõm sau đầu, là nơi tụ gió nên được gọi với cái tên hàm ý là cái ao chứa gió. Đây là nơi biểu hiện bệnh liên quan tới phong và cũng là vị trí huyệt được sử dụng để phòng và điều trị các bệnh do phong xâm nhập.

Phong trì là vị trí huyệt liên kết với các dây thần kinh trung ương và nhánh dây thần kinh cổ số 2. Theo Học thuyết kinh lạc, đây là huyệt thứ 20 của kinh Đởm và là huyệt hội với mạch Dương Duy. Đông y xếp Phong Trì nằm trong số 36 tử huyệt trên cơ thể, cần cẩn trọng khi tác động.

Nếu không may bị phong tà xâm nhập, người bệnh sẽ có các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, hoa mắt,… thậm chí có thể bị liệt nửa người. Chính vì vậy, nếu bị đau ở huyệt Phong trì, tức là biểu hiện của bệnh liên quan tới phong hàn hay phong nhiệt. Bệnh nhân lúc này nên đi khám kịp thời để sớm được điều trị bằng các phương pháp phù hợp, tránh để bệnh diễn tiến lâu ngày gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe.

Huyệt Phong trì nằm ở đâu? Cách xác định vị trí huyệt

Hai huyệt Phong Trì nằm đối diện qua đốt sống cổ; tại chỗ lõm ở chân tóc, phía sau tai; nơi bờ trong cơ ức đòn chũm và bờ ngoài cơ thang bám vào đáy hộp sọ.

Giải phẫu cho thấy vùng huyệt dưới da là góc tạo nên bởi cơ ức đòn chũm và cơ thang, dưới đáy là cơ gối đầu và cơ đầu dài đáy hộp sọ. Da vùng huyệt do tiết đoạn thần kinh C3 chi phối. Các dây thần kinh vận động cơ bao gồm nhánh của dây thần kinh chẩm lớn, nhánh của dây thần kinh dưới chẩm và nhánh của dây thần kinh cổ 2.

Có nhiều cách để xác định huyệt Phong Trì. Người có chuyên môn có thể sờ xác định đáy hộp sọ, sau đó tìm điểm lõm tạo nên bởi cơ thang và cơ ức đòn chũm. Trong trường hợp tự day ấn huyệt tại nhà, có thể xác định vị trí Phong Trì bằng cách đơn giản sau đây:

• Xòe hai bàn tay ra, sau đó đặt phần hõm giữa lòng hai bàn tay lên đỉnh 2 tai.
• Đưa các ngón tay ôm chặt lấy đầu, ngón cái hướng về phía sau gáy.
• Dùng hai ngón cái vuốt dọc xuống dưới, qua một ụ xương tới chỗ lõm nằm giữa hai khối cơ nổi sau gáy chính là vị trí huyệt GB20.

Huyệt Phong Trì có tác dụng gì?

Huyệt Phong Trì có tác dụng thông nhĩ, minh mục, sơ phong, thanh nhiệt, kiện não, an thần. tác động lên huyệt vị này giúp điều trị tốt các bệnh lý sau:

• Loại trừ phong tà trong các trường hợp: cảm cúm, hoa mắt, chóng mặt, ớn lạnh, sốt, tê bì, run tay chân, co quắp tay chân, liệt…
• Các bệnh liên quan tới đầu, não như: Bấm huyệt điều trị đau đầu, đau nửa đầu, rối loạn trí nhớ, rối loạn chức năng tuần hoàn não, kém tập trung…
• Các bệnh ở vùng cổ, vai gáy như: đau vai gáy, đau mỏi cổ, yếu cơ vai…
• Các bệnh liên quan đến thần kinh như: liệt dây thần kinh số 7, rối loạn tiền đình, đau dây thần kinh số V, đau dây thần kinh chẩm lớn…
• Trị mỏi mắt, đau mắt, giảm thị lực hay ù tai do các bệnh về thần kinh.

Cách tác động lên huyệt GB20 chữa bệnh

Phương pháp châm cứu và bấm huyệt là 2 phương pháp chính được áp dụng để kích thích lên huyệt Phong Trì. Trong 2 phương pháp này, bấm huyệt được sử dụng phổ biến hơn vì đơn giản và dễ thực hiện hơn. Châm cứu chỉ có thể được tiến hành bởi bác sĩ Đông y có chuyên môn kinh nghiệm. Ngoài ra Phương pháp cấy chỉ chữa liệt dây thần kinh số 7 tác động đến huyệt Phong Trì.

Cách châm cứu huyệt Phong Trì: châm sâu từ 0,5-1 thốn, hướng mũi kim xuống dưới và về phía mắt bên kia hoặc có thể châm thấu sang Phong Trì phía đối diện. Cứu từ 10-15 phút.

Cách bấm huyệt:

• Ngồi ở tư thế thoải mái (nên dùng ghế có tựa), tinh thần thư thái và tập trung vào việc bấm huyệt.
• Xác định vị trí huyệt theo hướng dẫn phía trên.
• Dùng hai ngón tay cái bấm huyệt, các ngón tay còn lại ôm chặt lấy đầu để làm điểm tựa. Day ấn huyệt theo chiều kim đồng hồ trong khoảng 2-3 phút.
• Day nhịp nhàng, chậm rãi, dùng lực vừa đủ để có cảm giác căng tức tại chỗ, có thể lan ra vùng cổ hoặc ngược lên nửa sau đầu. Tuy nhiên, không được tác động lực quá mạnh vì đây là huyệt nhạy cảm, ấn quá mạnh có thể gây hôn mê.

Một số lưu ý khi bấm huyệt Phong Trì phòng và trị bệnh

Bấm huyệt Phong Trì là phương pháp trị liệu tương đối đơn giản và an toàn, tuy nhiên cần được thực hiện thận trọng mới đảm bảo hiệu quả chữa bệnh và an toàn sức khỏe. Khi bấm huyệt để phòng và trị bệnh tại nhà, cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Nên day ấn huyệt 2 lần mỗi ngày, có thể bấm huyệt Phong Trì độc lập hoặc kết hợp với xoa bóp vùng cổ gáy để cải thiện tuần hoàn máu não hiệu quả nhất.
• Trước khi bấm huyệt, cần cắt ngắn móng tay và rửa sạch tay. Bấm huyệt khi cơ thể ở trạng thái ổn định, tinh thần thư thái.
• Không bấm huyệt khi đang quá đói, sau khi ăn no hoặc sau khi sử dụng các loại thực phẩm có chứa chất kích thích.
• Không day ấn Phong Trì chữa bệnh cho phụ nữ có thai, người bị bệnh nhiễm trùng hoặc đang bị sốt cao.
• Các bệnh nhân bị huyết áp cao cần tham khảo ý kiến của bác sĩ Đông y trước khi ấn Phong Trì trị bệnh tại nhà.

Phong Trì là huyệt vị quan trọng trên cơ thể, chủ trị các bệnh vùng đầu – cổ – vai gáy. Nếu gặp phải các bệnh lý như thiểu năng tuần hoàn não, rối loạn tiền đình, đau đầu, mất ngủ… bệnh nhân hoàn toàn có thể day ấn huyệt Phong Trì để hỗ trợ điều trị tại nhà. Tuy nhiên cần lưu ý xác định đúng vị trí huyệt và tác động lực vừa phải để việc trị liệu đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Sưu tầm bởi Okchances