Hỏi & Đáp Về Vitamin A

Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng mà cơ thể không thể tự tổng hợp được. Thiếu vitamin A không chỉ gây ra những tổn thương ở mắt để lại hậu quả có thể dẫn đến mù lòa mà còn làm trẻ chậm lớn, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nguy cơ tử vong cao.

 

Hỏi: Thiếu vitamin A có ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Trả lời: Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng quan trọng, tham gia vào nhiều chức phận trong cơ thể:

  • Vitamin A có vai trò trong quá trình tăng trưởng, giúp cho trẻ phát triển bình thường.
  • Vitamin A tham gia vào chức năng nhìn của mắt trong điều kiện ánh sáng yếu. Biểu hiện của nó được gọi là “Quáng gà”, đây là dấu hiệu sớm của thiếu vitamin A.
  • Vitamin A cần thiết cho sự bảo vệ toàn vẹn của biểu mô nhất là giác mạc mắt.
  • Vitamin A tham gia vào quá trình đáp ứng miễn dịch cơ thể, làm tăng khả năng đề kháng của cơ thể đối với bệnh tật. Nếu thiếu vitamin A, trẻ em dễ bị mắc các bệnh truyền nhiễm và khi bị mắc bệnh, thời gian bệnh kéo dài hơn, nguy cơ tử vong cao hơn.

Hỏi: Nguyên nhân thường gặp gây thiếu vitamin A

Trả lời: Cơ thể lấy vitamin A từ thức ăn và được dự trữ chủ yếu ở gan. Thiếu vitamin A chỉ xảy ra khi lượng vitamin A ăn vào không đủ và vitamin A dự trữ bị hết. Nguyên nhân gây thiếu vitamin A gồm:

  • Do khẩu phần ăn bị thiếu hụt vitamin A: Cơ thể không tự tổng hợp được vitamin A mà phải do thức ăn cung cấp, vì vậy nguyên nhân chính của thiếu vitamin A là do ăn uống các loại thức ăn nghèo vitamin A, bữa ăn thiếu dầu, mỡ làm giảm hấp thu vitamin A. Trẻ nhỏ không được bú mẹ cũng dễ bị thiếu vitamin A. Trên 50% các bà mẹ chưa biết cho con tận hưởng sữa non, mà trong sữa non tỷ lệ vitamin A cao hơn nhiều lần so với sữa vĩnh viễn.
  • Bệnh nhiễm khuẩn và ký sinh trùng có liên quan đến thiếu vitamin A như: sởi, tiêu chảy, nhiễm khuẩn hô hấp cấp, nhiễm giun,…
  • Suy dinh dưỡng protein – năng lượng: trẻ em bị suy dinh dưỡng thiếu protein sẽ ảnh hưởng tới chuyển hóa, vận chuyển và sử dụng vitamin A trong cơ thể. Ngoài ra, thiếu một số vi chất khác như kẽm cũng ảnh hưởng tới chuyển hóa vitamin A.

Hỏi: Làm thế nào để phát hiện quáng gà?

Trả lời: Quáng gà là biểu hiện sớm nhất của bệnh khô mắt do thiếu vitamin A. Quáng gà là hiện tượng giảm khả năng nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu, đặc biệt lúc trời chập choạng tối.

Muốn phát hiện được trẻ bị quáng gà cần có sự theo dõi phát hiện các biểu hiện bất thường như chập choạng tối trẻ thường nhút nhát, ngồi yên tại chỗ, không dám đi lại hoặc đùa nghịch. Với trẻ lớn hơn thường đi lại khó khăn, hay vấp ngã, phải lần từng bước hoặc vịn tay vào tường hay va chạm vào đồ vật xung quanh. Trẻ dưới một tuổi thì khó tìm nhặt đồ chơi vào buổi tối hoặc khi mẹ đưa một vật gì thì trẻ cũng khó với được.

Hỏi: Những loại thực phẩm nào giàu vitamin A?

Trả lời: Thực phẩm giàu vitamin A có nguồn gốc động vật và thực vật

  • Trong thực phẩm có nguồn gốc động vật dưới dạng Retinol có nhiều trong gan, nhất là gan cá, lòng đỏ trứng, bơ, sữa, phô mai,…
  • Trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật dưới dạng Caroten – tiền vitamin A có nhiều trong các loại rau có màu xanh đậm, rau quả có màu vàng, đỏ như: rau muống, rau bồ ngót, rau dền, bí đỏ, cà rốt, xoài, gấc,…

Các loại rau củ có màu vàng, đỏ, xanh đâm là những thực phẩm giàu vitamin A

Hỏi: Ăn nhiều cà rốt (củ cải đỏ), bí đỏ, đu đủ có tốt không?

Trả lời:  Cà rốt, bí đỏ, đu đủ là những củ quả giàu Caroten- tiền chất vitamin A, ngoài ra có chứa nhiều Glucoza, chất Lecithin, muối kali, magiê, sắt, canxi,… Khi vào cơ thể Caroten được chuyển hoá thành Vitamim A. Tuy nhiên nếu ăn cà rốt nhiều liên tục, lượng Caroten cao sẽ không được cơ thể chuyển hoá hết sẽ gây tích luỹ và ứ đọng ở gan và mô dưới da gây chứng vàng da, ăn không tiêu, mệt mỏi. Do vậy mỗi tuần chỉ nên cho trẻ ăn từ 2 đến 3 lần là tốt, mỗi lần một nửa củ to hoặc một củ nhỏ là vừa (50 gam).

Cà rốt (củ cải đỏ) là loại rau củ rất giàu vitamin A dễ chế biến và được ưa thích

Hỏi; Tại sao phải có dầu, mỡ trong bữa ăn có đủ thực phẩm giàu vitamin A?

Trả lời: Vitamin A là một loại Vitamin tan trong dầu, mỡ. Bữa ăn hàng ngày phải có dầu hoặc mỡ thì lượng Vitamin A trong thức ăn mới được cơ thể hấp thu bởi vì Bữa ăn không có dầu, mỡ là một trong những nguyên nhân gây thiếu Vitamin A, mặc dù bữa ăn có sử dụng thực phẩm giàu Vitamin A. Ngoài ra dầu, mỡ là những thức ăn giàu năng lượng, làm cho thức ăn mềm hơn dễ nuốt. Do vậy việc sử dụng dầu, mỡ không những để hấp thu Vitamin A mà còn bổ sung năng lượng vào bữa ăn của trẻ.

Hỏi: Trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng có cần cho uống vitamin A liều cao trong chiến dịch không?

Trả lời: Về lý thuyết, khi trẻ đã ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng trong đó có đủ vitamin A thì không nhất thiết phải cho trẻ uống vitamin A liều cao. Tuy nhiên theo số liệu đánh giá gần đây Việt Nam vẫn là nước có mức độ thiếu vitamin A có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng, các loại thực phẩm tự nhiên và thực phẩm có tăng cường vitamin A vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu vitamin A ở trẻ em. Do đó biện pháp bổ sung vitamin A liều cao cho các đối tượng nguy cơ vẫn được xem là một biện pháp can thiệp cộng đồng hiệu quả nhất hiện nay.

Vì những lý do trên, mặc dù trẻ được ăn uống đầy đủ các chất đầy đủ các chất dinh dưỡng, nhưng nếu ở địa phương có tổ chức chiến dịch uống vitamin A cho trẻ dưới 36 tháng thì nên đưa trẻ đi uống vitamin A liều cao một năm 2 lần.

Chiến dịch bổ sung vitamin A uống liều cao cho trẻ được tổ chức 2 đợt/năm

Hỏi: Hàng năm trẻ uống đầy đủ vitamin A liều cao theo chiến dịch, thì có cần cho trẻ ăn các thực phẩm có vitamin A hay không?

Trả lời: Do bữa ăn hàng ngày của trẻ chưa đảm bảo đủ lượng vitamin A cần thiết nên hàng năm trẻ được uống bổ sung vitamin A liều cao. Đây chỉ là liều bổ sung chứ chưa thể bảo đảm đủ hoàn toàn lượng vitamin A cho cơ thể, mỗi liều vitamin A bổ sung chỉ có thể bảo vệ cho trẻ bình thường khỏi thiếu vitamin A trong vòng khoảng 3-4 tháng, chưa kể nếu trẻ bị mắc các bệnh nhiễm khuẩn (sởi, tiêu chảy kéo dài, viêm đường hô hấp cấp) và suy dinh dưỡng thì nhu cầu vitamin A sẽ còn cao hơn. Vì vậy mặc dù đã được uống vitamin A theo chiến dịch, vẫn cần cho trẻ ăn các thực phẩm có vitamin A. Cần xác định rõ rằng uống vitamin A liều cao chỉ là giải pháp bổ sung tạm thời, cơ bản vẫn là cho trẻ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng

Hỏi: Những trường hợp nào cần uống bổ sung vitamin A ngoài chiến dịch?

Trả lời: Trẻ dưới 5 tuổi mắc các bệnh như tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường hô hấp, sởi được chỉ định uống thêm một liều vitamin A tương ứng với lứa tuổi. Phụ nữ sau sinh trong thời gian 1 tháng được bổ sung 1 liều vitamin A 200.000 IU.

Hỏi: Phụ nữ có thai có nên uống bổ sung vitamin A liều cao?

Trả lời: Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng rất cần thiết đối với phụ nữ có thai. Một số kết quả nghiên cứu cho thấy khi phụ nữ có thai bị thiếu Vitamin A có nguy cơ cao đẻ non tháng, hoặc đẻ con có cân nặng thấp. Vì vậy cần đáp ứng đủ nhu cầu Vitamin A cho phụ nữ khi mang thai, nhu cầu Vitamin A cần đưa vào cơ thể là 800 mcg/ ngày. Để phòng chống thiếu Vitamin A trong thời kỳ này, phụ nữ có thai cần tăng cường sử dụng các thức ăn giàu vitamin A. Thức ăn đa dạng, phong phú thực phẩm không những cung cấp Vitamin A cho cơ thể mà còn cung cấp các chất dinh dưỡng khác đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng còn thiếu ở phụ nữ có thai.
Với phụ nữ có thai, việc uống Vitamin A cần thận trọng. Không nên uống bổ sung vitamin A liều cao. Nếu nghi ngờ thiếu Vitamin A thì uống liều nhỏ hàng ngày từ 500 đến 1000 đơn vị Vitamin A hoặc 10.000 đơn vị/ ngày kéo dài trong 2 tuần (cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện uống vitamin A).

Hỏi: Nên uống vitamin A trước hay sau bữa ăn?

Đáp: Vì vitamin A là vitamin tan trong chất béo nên để đảm bảo sự hấp thu vào cơ thể bạn nên sử dụng bữa ăn có chất béo, có thể là trong bữa ăn hoặc ngay sau bữa ăn để đảm bảo hiệu quả.

Còn cập nhật…

Tổng hợp & sưu tầm bởi Okchances

 

 

Trả lời

error: Bài viết được bảo vệ!